تفسیر سوره ی کوثر

ه نام خداوند بخشایشگر و مهربان

محققاً ما به تو خیر کثیر (فاطمه (علیهاالسلام‏)) دادیم (1).

پس به شکرانه‏اش برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن (2).

و بدان که محققا شماتت‏گوی و دشمن تو ابتر و بلا عقب است (3).

تفسیر آیات

در این سوره منتی بر رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) نهاده به اینکه به آن جناب کوثر داده، و این بدان منظور است که آن جناب را دلخوش سازد و بفهماند که آن کس که به وی زخم زبان می‏زند که اولاد ذکور ندارد و اجاق کور است، خودش اجاق کور است، و این سوره کوتاه‏ترین سوره قرآن است، و روایات در اینکه آیا این سوره در مکه نازل شده و یا در مدینه مختلف است، و ظاهرش این است که در مکه نازل شده باشد.

و بعضی از مفسرین به منظور جمع بین دو دسته روایات گفته‏اند: ممکن است دو نوبت نازل شده باشد یکی در مکه و بار دیگر در مدینه.

انا اعطیناک الکوثر در مجمع البیان می‏گوید: کلمه کوثر بر وزن فوعل به معنای چیزی است که شانش آن است که کثیر باشد، و کوثر به معنای خیر کثیر است.

ولی مفسرین در تفسیر کوثر و اینکه کوثر چیست اختلافی عجیب کرده‏اند: بعضی گفته‏اند: خیر کثیر است.

و بعضی معانی دیگری کرده‏اند که فهرست‏وار از نظر خواننده می‏گذرد:

1 - نهری است در بهشت.

2 - حوض خاص رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) در بهشت و یا در محشر است.

3 - اولاد رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) است.

4 - اصحاب و پیروان آن جناب تا روز قیامت است.

5 - علمای امت او است.

6 - قرآن و فضائل بسیار آن.

7 - مقام نبوت است.

8 - تیسیر قرآن و تخفیف شرایع و احکام است.

9 - اسلام است.

10 - توحید است.

11 - علم و حکمت است.

12 - فضائل رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) است.

13 - مقام محمود است.

14 - نور قلب شریف رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) است.

و از این قبیل اقوالی دیگر که به طوری که از بعضی از مفسرین نقل شده بالغ بر بیست و شش قول است.

صاحبان دو قول اول استدلال کرده‏اند به بعضی روایات، و اما باقی اقوال هیچ دلیلی ندارند به جز تحکم و بی دلیل حرف زدن، و به هر حال اینکه در آخر سوره فرمود: ان شانئک هو الابتر با در نظر گرفتن اینکه کلمه ابتر در ظاهر به معنای اجاق کور است، و نیز با در نظر گرفتن اینکه جمله مذکور از باب قصر قلب است، چنین به دست می‏آید که منظور از کوثر، تنها و تنها کثرت ذریه‏ای است که خدای تعالی به آن جناب ارزانی داشته، (و برکتی است که در نسل آن جناب قرار داده)، و یا مراد هم خیر کثیر است و هم کثرت ذریه، چیزی که ...